Trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ Phủ của người Việt có rất nhiều nghi lễ, trong đó có nghi lễ Tôn nhang bản mệnh phụng sự chư vị cai quản bản mệnh lục thập hoa giáp (60 năm theo can chi) tại các đền, phủ, điện, đài thờ Tứ phủ gọi tắt là “tôn nhang bản mệnh” (hay đội bát nhang).

 

 

Tôn nhang bản mệnh là gì ?

Tôn nhang bản mệnh là nghi lễ công nhận một người chính thức trở thành đệ tử của Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ. Khi bạn tôn nhang bản mệnh tức là bạn thành tâm gửi thân mệnh của mình nơi Tiên Thánh. Nhờ sự gia ân, che chở độ trì của Tiên Thánh cho cuộc sống được bình yên và may mắn, vạn sự hanh thông, tài lộc vượng tiến.

Tôn nhang bản mệnh thực hiện vào thời gian nào ?

Thời gian thực hiện cho nghi lễ Tôn nhang bản mệnh thường là mùa Xuân (tháng giêng, hai, ba) hoặc mùa Thu (tháng tám, chín, mười)  trước khi lập đông. Lưu ý không thực hiện tôn nhang vào dịp tháng bảy mặc dù là tiết Thu, vì tháng bảy là tháng ngâu buồn tẻ không vượng khí cho tín chủ.

>> Xem thêm: Các tuổi đội bát nhang

 

Các tuổi đội bát nhang

 

 

Tôn nhang bản mệnh thực hiện ở đâu ?

Nghi lễ Tôn nhang bản mệnh được thực hiện tại các đền, phủ, điện, đài thờ Tứ phủ, tuyệt đối không thực hiện nghi này này ở nơi thờ Tam Bảo, chư Phật, đình, miếu thờ Thành Hoàng hoặc các vị nhân thần không có trong Tứ phủ.

Khi tôn nhang bản mệnh, cần thiết có sự hướng dẫn, giúp đỡ của thủ nhang, hay đồng trưởng của đền, điện hoặc đồng thầy nơi khác đến.

Chuẩn bị cho nghi lễ Tôn nhang bản mệnh

Để tiến hành nghi lễ tôn nhang bản mệnh, tín chủ cần phải chuẩn bị lễ vật cúng Thánh trong ngày hôm đó. Lễ vật có thể bao gồm:

• Lễ lục cúng (hương-đăng-hoa-trà-quả-thực) tùy tâm theo điều kiện và lễ mặn (gà hoặc miếng thịt lợn luộc, đĩa xôi, rượu).
• Lễ cúng hạ ban là 7 quả trứng gà hoặc trứng vịt sống, gạo, muối, rượu và có thể thêm miếng thịt lợn sống xắt ra 5 miếng nhỏ.
• Vàng mã có nghìn vàng Tứ phủ hoặc nghìn vàng hoa, mâm hài Tứ Phủ 24 đôi (12 đôi to và 12 đôi nhỏ chia 4 màu), thêm mấy đinh vàng lá … (có bảng tra bản mệnh lục thập hoa giáp in tên hiệu Thánh bản mệnh và tiến lễ kim ngân hài hán, vàng mã và đồ vật tùy tuổi của tín chủ).

Tiến hành nghi lễ Tôn nhang bản mệnh

Khi tôn nhang bản mệnh, tín chủ được ngồi ở giữa sập hành lễ, trùm khăn phủ diện đỏ trên đội tráp hay mâm có bát nhanh, sớ xin tôn nhang, vàng lá, đôi nến đặt hai bên bát nhang, hoa tươi, quả cau, lá trầu. Đồng thầy đại tấu thỉnh tên hiệu Thánh bản mệnh cho tín chủ, đọc tên tuổi, địa chỉ tín chủ với các điều cầu mong cát khánh. Kêu cầu Phật thánh gia hộ tín chủ, khất đài được nhất âm nhất dương mới kêu xin hạ bát nhang xuống để yên vị tại đền, phủ.

Sau khi đã yên vị bát nhang thì xin hóa kim ngân vàng mã, hài hán, giấy sớ và sau ba ngày thì phải đến đền thành tâm lễ tạ Tiên Thánh. Từ đây tín chủ đã chính thức trở thành đệ tử của Tín ngưỡng thờ Mẫu, nơi tôn nhang bản mệnh được coi là chốn tổ của đệ tử ấy.

Sau này một năm bốn tiết (thượng nguyên, tất niên, nhập hạ, tán hạ), hoặc một tháng đôi tuần ngày rằm mùng một, đệ tử thành tâm đến chốn tổ để tạ ơn Tiên Thánh. Nếu có điều kiện thì tham gia các hoạt động của bản hội nơi chốn tổ để tăng tình đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau thông qua các dịp hành hương lễ Thánh, các hoạt động từ thiện.

Tôn nhang bản mệnh ngày nay

Trước đây các tín chủ được tôn nhang bằng một hoặc nhiều bát nhang riêng của mình để thờ phụng tại đền, nhưng do điều kiện nơi thờ chật hẹp, nên các đền phủ giờ đây đa phần tôn nhang cho các đệ tử bằng các di hiệu tên Thánh bản mệnh, cho vào phong bao đỏ hay giấy trang kim để thờ trong các hộp gỗ hay hộp kính đặt trang nghiêm trên  ban thờ, các di hiệu chư vị bản mệnh bao gồm:

• Một cốt hiệu: Tam giới Thiên chúa, Tứ phủ vạn linh công đồng thánh đế (cũng có đền phủ không tôn cốt hiệu này).
• Một cốt hiệu của vị chính cai bản mệnh
• Một cốt hiệu chư vị cai bản mệnh của tuổi chín chủ theo bản tra lục thập hoa giáp (các tên hiệu Thánh cai bản mệnh này có thể cho gia chủ biên chép lại để biết, có lúc kêu cầu khấn đảo)

Những ai phải thực hiện Tôn nhang bản mệnh ?

Những trẻ em đã bán khoán cửa Mẫu, sau khi chuộc khoán, nếu có căn duyên với nhà Thánh thì nên thực hiện tôn nhang bản mệnh. Bất cứ người nào thành tâm theo tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ đều có thể đến đền, phủ xin tôn nhang phụng sự Tiên Thánh cầu an bản mệnh cho mình. Những người có căn đồng số lính, trước khi tiến lễ tứ phủ, tiến căn hoặc trình đồng, nên xin tôn nhang phụng sự trước, nếu nhà thánh tiếp tục báo sát thì mới làm các lễ ấy. Trường hợp nặng căn, chưa tôn nhang nhưng cấp thiết phải tiến căn hoặc trình đồng mở phủ thì trong ngày lễ đó có thể đồng thời thực hiện nghi lễ tôn nhang.

Có những tín chủ vừa thành tâm quy y Phật pháp, vừa tôn nhang Tiên Thánh tại đền, điều này không ảnh hưởng tới nghi lễ tín ngưỡng , vừa tu hành phật giáo, vừa cầu nguyện tiên thánh phù trì, miễn sao thành tâm là được.

 

>>> Nhấn Subscribe để theo dõi các video về Phủ Dầy Nam Định tại kênh: Phủ Dầy Nam Định Official – YouTube