Thập nhị Tiên cô là ai ?

Thập Nhị Tiên Cô là mười hai tiên cô được phối thờ trong hệ thống thần linh tứ phủ, mặc dù các cô đều là thánh cô bản đền bản cảnh tuy nhiên sự anh linh đức độ, linh ứng phù trợ cho muôn dân đã được nhân dân tôn kính phụng thờ đưa vào phối thờ trong tứ phủ. Xin giới thiệu sơ lược về mười hai tiên cô.

>>> Xem thêm: Hệ thống Thập Nhị Tiên Nàng Sơn Trang

Cô Cả Đệ Nhất/Cô Cả Núi Dùm/ Cô Cả Vân Đình

Tương truyền Cô cả Vân Đình là một người con gái tuẫn tiết thác hóa lưu thủy về mảnh đất Ứng Hòa hiển linh phù trợ nhân dân được sắc phong tiên cô đệ nhất, tuy vậy nhưng cô không thuộc tứ phủ thánh cô. Bản văn dân cô có đoạn

Trời Nam tú khí trung linh
Ứng Hoà có xã Vân Đình danh vang
Non xanh nước bạc đồng vàng
Bốn phương tấp nập phố phường đông vui
Bao cơn vật đổi sao rời
Dấu xưa còn lại nhớ người nữ trinh
Có cô Đệ Nhất Vân Đình
Theo dòng nước bạc anh linh khác thường
Xót đòi duyên trái tang thương
Mượn dòng nước bạc thân phàm xá chi

Xem thêm: Sự tích Cô Cả Núi Dùm vị tiên cô đứng đầu trong Thập nhị Tiên nàng

Cô Đôi Thượng Ngàn Sơn Tinh Công Chúa

Cô Đôi là tiên cô thứ hai trong thập nhị tiên cô hình bóng của Chúa Thượng Ngàn hiện về để cứu giúp trần gian chữa bệnh. Cô được thờ phối thờ ở đền Đông Cuông và đền Đồng Đăng. Cô là 1 trong tứ phủ Thánh Cô thay quyền Vua Mẫu chấm lính nhận đồng.

Cô Bơ Thoải, cô Bơ Thác Hàn, cô Bơ Bông

Cô là Công chúa con Vua thuộc dòng họ Lê đất Thanh Hóa. Cô ba sinh trong thời Lê Mạc, giúp nhà Lê chống nhà Mạc. Khi nhà Mạc chiếm thành, Thái tử nhà Lê chạy về Thanh Hóa, Cô làm lái thuyền chở Thái tử sang sông. Thái tử thấy nhan sắc Cô đẹp nên sinh lòng vẩn đục. Khi ra giữa dòng, Cô nhảy xuống sông tự vẫn. Cô anh linh lừng lẫy, Mẫu phong Cô là Quỳnh Hoa Công chúa đứng hầu và là 1 trong tứ vị Thánh Cô chấm lính nhận đồng.

Cô Tư Tây Hồ

Cô Tư Tây Hồ theo tương truyền là quân của Hai Bà Trưng, là hình bóng của Mẫu Liễu Hạnh, làm việc nội chính hầu hạ Mẫu trong cung điện. Cô ít ngự đồng, khi ngự đồng mặc áo vàng khăn vàng, làm lễ khai quang rồi xe giá.

Cô Năm Đồng Tiền, cô Năm Sơn trang, cô Năm suối Lân

Cô Năm Đồng Tiền ngự ở Đồng Tiền, Tuyên Quang. Cô là quân của Hai Bà Trưng anh linh hiển hóa theo hầu Mẫu Tuyên. Cô còn ngự ở đền Suối Lân hầu Chầu Năm Suối Lân.

Cô Sáu Sơn Trang

Cô Sáu Sơn Trang là tiên cô tứ sáu trong thập nhị tiên cô, cô theo hầu Mẫu Thượng Ngàn, hầu Mẫu Lục cung, Chầu Lục cung nương. Đền thờ Cô ở Chầu Lục Hữu Lũng (Lạng Sơn) và các vùng tràng châu như vùng Thanh Hóa.

Cô Bảy Tân La, cô Bảy Mỏ Bạch, cô Bảy Kim Giao

Cô Bảy là tiên cô thứ bảy trong thập nhị tiên cô là võ sĩ theo hầu Chầu Bảy, người Mọi, đất Thái Nguyên, khi thất trận về Tân La thủ tiết cùng Chầu Bà.

Cô Tám đồi chè

Cô Tám hầu Mẫu Thượng và Mẫu Thoải, là tướng sĩ của Hai Bà Trưng. Đền thờ cô ở Hàn Sơn Thanh Hóa.

Cô Chín Cửu Tỉnh, cô Chín Sòng Sơn, cô Chín Âm Dương, cô Chín Thượng thiên, cô Chín Thượng ngàn, cô chín Giếng

Tất cả là một Cô, là tiên cô thứ chín trong thập nhị tiên cô, cô anh linh lừng lẫy, được sắc phong la giáng là Quế Hoa công chúa thay quyền Vua Mẫu chúa Chầu dưới cõi trần gian. Tiên cô là hiện thân của Mẫu Sòng Sơn. Cô còn là hình dáng của bà nấu cháo khao quân sĩ vua Quang Trung trên đường ra Bắc. Tiên cô anh linh lừng lẫy khắp nơi vùng Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An. Thời Nguyễn cho phá miếu thờ Cô sau đó Minh Mạng phải sắc phong, phục dựng tôn nhang đền thờ cô ở Sòng Sơn và tại đô thành Huế, Điện Hòn Chén. Cô ngự đồng khăn hồng áo hồng, múa quạt, múa khăn, dệt gấm, thêu hoa, làm thuốc chữa bệnh. Tiên cô là 1 trong tứ vị Thánh Cô chấm lính nhận đồng. Thế gian cho Cô hay hành bệnh phàn vía, tức là bệnh đau đầu và điên rồ.

Cô Mười Mỏ Ba

Cô Mười là tiên cô thứ mười trong thập nhị tiên cô, cô vốn là dòng người Nùng theo hầu Chầu Mười.

Cô Bé Bắc Lệ, cô Bé Suối Ngang, cô Bé Na Sầm

Cô Bé Bắc Lệ là tiên cô thứ mười một trong thập nhị tiên cô, cô là người Nùng, quê nhà ở Suối Ngang, hầu Chầu Bé Bắc Lệ. Cô ngự đồng mặc áo xanh lam, khăn hoa, đội nón, khăn vành dây, tết tóc, thắt đai hoa giọt ngắn giọt dài đằng sau đằng trước. Tiên Cô múa mồi, đi chợ, ban tài phát lộc. Tiên Cô là 1 trong tứ vị chấm lính nhận đồng

Cô Bé bản đền

Bản đền Công chúa là tiên Cô ở tại bản đền đó.

 

>>> Nhấn Subscribe để theo dõi các video về Phủ Dầy Nam Định tại kênh: Phủ Dầy Nam Định Official – YouTube