Khi đến danh lam Tây Thiên, Tam Đảo, du khách men theo bờ suối khoảng hơn 1km tới đền Cậu Bé Trường Sinh. Ở nơi đó đã từng có một miếu nhỏ, nay được thay bằng một căn nhà có vẻ đơn sơ làm nơi thờ tự cậu bé linh thiêng nơi đất Mẫu Tây Thiên.

Cậu Bé Trường Sinh là ai ?

Cậu Bé Trường Sinh hay còn gọi là Cậu Bé Tây Thiên, là một trong mười hai cậu bé thuộc hàng Tứ phủ Thánh Cậu. Trong hàng Tứ Phủ Thánh Cậu trong tín ngưỡng thờ Mẫu tam tứ phủ, gồm có 12 Thánh Cậu. Các Thánh Cậu là các hình tượng nam thiếu niên, nhanh nhẹ, xông xáo, mạnh mẽ, hiếu động và thường là hầu cận của một vị thánh quan trong Tứ Phủ Quan Hoàng. Thân thế, thần tích về các Thánh Cậu trong Tứ Phủ Thánh Cậu hầu như không có tài liệu ghi chép lại.

Chính cung thờ Cậu Bé Trường Sinh tại đền Cậu Tây Thiên

>>> Xem thêm:

Đền thờ Cậu Bé Trường Sinh

Tứ Phủ Thánh Cậu về quy định thì có 12 Cậu, nhưng việc xác định các cậu được thờ chính ở những đền nào thì không cụ thể. Thường thì các cậu ngự tại Lầu Cậu trong các đền phủ. Trong lầu cậu thường có thể thờ tượng một cậu hay nhiều cậu. Cậu hầu ai trong đền thì hầu như không có sự tích như các cô bé. Chính vì thế, cậu nào ngự ở đền phủ nào thì được gọi là cậu bản đền của đền phủ đó.

Cậu Bé Trường Sinh được thờ tự tại Đền Cậu Tây Thiên, trung tâm của di tích Tây Thiên. Theo như lời kể của nhân dân thì đền Cậu khởi nguồn là khe Trường Sinh. Trước đây, chỉ có một bát hương đặt trên một hòn đá. Tương truyền đây là nơi Cậu ngự để tập trung và nuôi quân giúp cho Quốc Mẫu, vì vậy nhân dân gọi cậu là Cậu Bé Trường Sinh.

Chưa ai được rõ ngôi đền xuất hiện và có từ danh “đền Cậu” từ bao giờ. Chỉ mang máng trong kí ức đời nọ truyền đời kia khi lên lễ trên đền Thượng thì đều có rẽ vào đền Cậu dâng hương.

Đây là một ngôi đền nhỏ rợp bóng cây của núi rừng Tây Thiên. Đền tựa lưng vào núi và nhìn xuống khe Trường Sinh suốt ngày róc rách tạo nên một phong cảnh sơn thủy hữu tình đầy chất thơ. Khi lên đền Cậu, ngoài cầu tài, cầu phúc, lộc, thọ thì đền còn là nơi mà các cặp bạn trẻ đến đây để cầu duyên, cầu tự.

Ngôi đền được ban quản lí và nhân dân chung sức tu sửa lại năm 1993, sau 02 năm khu di tích danh thắng Tây Thiên được cấp bằng công nhân là di tích Lịch sư- Văn hoá cấp quốc gia. Từ xa xưa đến nay vẫn là điểm đánh dấu sự khởi nguồn tốt nhất cho mạch cảm xúc “về với Mẫu” của mỗi người khi đến với Tây Thiên.

Ngôi đền Cậu ngày nay, qua lớp đắp của thời gian, lại đã trở thành một ban của hệ Mẫu Tứ phủ. Trong đền, thờ hai pho tượng nhỏ đặt trong khám. Tượng đứng gồm 01 tượng nam, 01 tượng nữ, hình tượng ở tuổi ấu thơ. Nam, đầu chí khăn cuốn vòng, ở hai bên phía tai có hai bông hoa rủ xuống, mình mặc áo chẽn thắt đai vàng. Nữ, đầu đội khăn cuốn vòng mầu xanh cũng có bông hoa rủ xuông.Mình mặc áo chẽn màu xanh, áo choàng màu xanh.

Hầu giá Cậu Bé Trường Sinh

Cậu Bé Trường Sinh thường ít khi giáng đồng, chỉ khi hầu tại đền cậu thì cậu ngự về trong trang phục thường thấy trong các giá cậu với áo cánh xanh, đầu vấn khăn đầu rìu, chân quấn xà cạp, đi hài thêu hoa….. Sau khi làm các nghi thức Lễ Mẫu, cậu thường múa hèo, múa gậy, bắn cung, nhảy ngựa…và hò reo vang lừng.

Các Thánh Cậu là ngôi thấp nhất trong Tứ Phủ, và cũng rất ít người biết đến các Cậu. Rất ít các cậu trong Tứ Phủ Thánh Cậu được thờ riêng một đền phủ. Với Cậu Bé Trường Sinh thì có riêng một ngôi đền.